Rzeczy, które możesz i rzeczy, które musisz zrobić podczas pobytu w Norwegii

Jeżeli przyjechałeś do Norwegii w celach zarobkowych lub przeprowadziłeś się do członka rodziny, który pracuje w Norwegii, to pewnie wiesz, że możesz mieć prawo do wielu dobrodziejstw w kraju fiordów. Ale czy pamiętasz, że masz również obowiązki? Sprawdź, co możesz i co musisz zrobić podczas swojego pobytu.

TO MUSISZ ZROBIĆ:

1. Zarejestrować swój pobyt

Każda osoba, która zamierza przebywać w Norwegii dłużej niż 3 miesiące ma w obowiązku zarejestrowanie swojego pobytu w UDI. Oznacza to, że rejestrować swojego pobytu nie muszą tylko osoby, których pobyt w Norwegii będzie krótszy, np. turyści, osoby pracujące sezonowo lub pracujące rotacyjnie (pobyt w Norwegii wyłącznie w okresie pracy). Zarejestrować się w UDI można na trzy sposoby:

• jako osoba poszukująca pracy,
• jako osoba zatrudniona,
• jako członek rodziny osoby pracującej w Norwegii.

Jeśli jesteś na etapie poszukiwania pracy, to musisz zarejestrować się w UDI jako osoba poszukująca pracy. Otrzymasz wtedy rejestrację pobytu na okres 6 miesięcy – w tym czasie powinieneś znaleźć pracę. Jeżeli Ci się to nie uda, będziesz zmuszony opuścić Norwegię. Jeżeli natomiast znajdziesz pracę w tym czasie lub zostaniesz zatrudniony od razu po przyjeździe do Norwegii, to musisz zarejestrować się w UDI jako osoba zatrudniona. Po zatrudnieniu możesz ściągnąć do siebie swoją najbliższą rodzinę – każdy członek rodziny będzie musiał wtedy zawnioskować o rejestrację pobytu na podstawie łączenia rodzin.

2. Zawnioskować o numer personalny (tymczasowy lub stały)

Numer personalny jest absolutnym must have w Norwegii. Bez niego wynajęcie mieszkania lub znalezienie pracy może okazać się niemożliwe. Nie wspominając już o braku możliwości korzystania z opieki zdrowotnej. Kiedy i jak wnioskować o numer personalny? Tutaj również mamy trzy możliwości:

• wnioskowanie o numer personalny na podstawie rejestracji pobytu dla osoby poszukującej pracy,
• wnioskowanie o numer personalny na podstawie zatrudnienia,
• wnioskowanie o numer personalny, jako członek rodziny osoby zatrudnionej w Norwegii.

Jeżeli otrzymałeś zatrudnienie zanim przyjechałeś do Norwegii lub od razu po przyjeździe, to możesz wnioskować o numer personalny na podstawie umowy o pracę. Jeżeli nie jesteś jeszcze zatrudniony, to wnioskujesz na podstawie rejestracji pobytu dla osoby poszukującej pracy. Jako członek rodziny możesz złożyć wniosek również na podstawie łączenia rodzin – musisz przedłożyć rejestrację pobytu lub inny dokument, który uprawnia cię do przebywania w Norwegii. Aby uzyskać numer personalny należy złożyć wniosek i udać się na wizytę do urzędu.

3. Zawnioskować o kartę podatkową

Każda osoba zatrudniona w Norwegii musi mieć kartę podatkową, na podstawie której odprowadzany jest do urzędu podatek. Dostałeś kartę podatkową automatycznie z urzędu? Sprawdź, czy na pewno jest ona poprawna, a najlepiej po prostu zawnioskuj o nową kartę na podstawie informacji, które Ty podasz do urzędu. Pamiętaj, że kartę podatkową można aktualizować nieskończenie wiele razy w ciągu roku. Wiadomo, że im później zawnioskujesz, tym trudniej będzie „nadgonić” niedopłatę podatku.

4. Rozliczyć się z podatku

Przypominamy o tym każdego roku, a mimo tego wielu upiera się, że nie muszą się rozliczać z podatku. Najczęściej słyszymy o tym od osób, które wyjechały już na stałe z Norwegii, dochody wykazały w Polsce i myślą, że to wystarczy. Korzystając z okazji przypominamy, że obowiązkiem każdego podatnika jest rozliczenie się w kraju, w którym osiągało się dochody. Natomiast wszystkie dochody wykazujemy w kraju rezydencji podatkowej. Samo wykazanie wszystkich dochodów w Polsce nie zwalnia z obowiązku rozliczenia się w Norwegii. Jeżeli nie dopełniłeś swojego obowiązku i nie rozliczyłeś się w terminie, złóż korektę podatkową.

5. Zarejestrować aktualny adres

O wszystkich informacjach ważnych dla podatnika urząd informuje pisemnie. Jeżeli masz skrzynkę elektroniczną digi post, to poprawny adres korespondencyjny nie jest Twoim największym zmartwieniem, ale i tak powinieneś go każdorazowo aktualizować. Zwłaszcza, że nie wszystkie pisma mogą zostać wysłane elektronicznie. Pamiętaj, że pocztą przychodzą do Ciebie nie tylko pisma, zawiadomienia i faktury z urzędów, ale również kody MinID potrzebne do utworzenia konta elektronicznego, karta EKUZ oraz dokument S1 oraz czek ze zwrotem podatku. Pamiętasz kiedy ostatnio aktualizowałeś adres? Jeżeli nie, to pewnie jest nieaktualny. Zawnioskuj o aktualizację adresu zanim przegapisz ważne pisma, które do Ciebie wysłano.

TO MOŻESZ ZROBIĆ:

1. Zawnioskować o zasiłek na dzieci (rodzinny i opiekuńczy)

Twoje dziecko ma prawo otrzymać maksymalnie wysoką kwotę zasiłku miesięcznie, nawet jak pobierasz już z Polski 500+ lub Rodzinny Kapitał Opiekuńczy. Jeżeli pracujesz w Norwegii i sprawujesz opiekę nad niepełnoletnimi dziećmi, to pamiętaj, że możesz wnioskować o zasiłek rodzinny z Norwegii. Jeżeli natomiast Twoje dziecko jest w wieku od 13 do 23 miesięcy i nie uczęszcza do przedszkola państwowego, to możesz wnioskować o zasiłek opiekuńczy, który wynosi aż 7500 kr miesięcznie.

2. Zawnioskować o zasiłek rodzicielski lub becikowe

Jeżeli niebawem zostaniesz rodzicem i wypracowałeś sobie prawo do zasiłku rodzicielskiego, to możesz spędzić nawet 50 tygodni opiekując się swoim dzieckiem, nie tracąc przy tym dotychczasowego wynagrodzenia. Kobiety, które wkrótce zostaną matkami i wypracowały sobie prawo do zasiłku macierzyńskiego, mogą zawnioskować o niego już na 3 tygodnie przed porodem lub zrezygnować z niego na rzecz jednorazowej zapomogi – becikowego, które wynosi obecnie 90 300 kr. Taką samą kwotę mogą uzyskać kobiety, które nie wypracowały sobie prawa do zasiłku w Norwegii.

3. Zawnioskować o zasiłek dla bezrobotnych

Zostałeś zwolniony, sam się zwolniłeś lub pracodawca wysłał Cię na permittering? Możesz wnioskować o zasiłek dla bezrobotnych, o ile spełniłeś wymogi. Zasiłek dla bezrobotnych wynosi obecnie 62,4% dotychczasowego wynagrodzenia.

4. Potwierdzić swoje wykształcenie

Potwierdzenie wykształcenia nie jest wymogiem – przecież nie musisz pracować w wyuczonym w polskiej szkole zawodzie, jeżeli nie chcesz. Jednakże o wiele łatwiej będzie Ci znaleźć pracę, jeżeli ukończona przez Ciebie szkoła zostanie oficjalnie zatwierdzona w Norwegii. NOKUT nie wymaga wielu dokumentów, a jednoznaczne potwierdzenie, że Twoje kwalifikacje są równoznaczne z Fagbrev w Norwegii pomoże Ci na rynku pracy. Jeżeli natomiast masz zawód, który jest regulowany prawem norweskim, np. elektryk, to potwierdzenie tego zawodu w Norwegii jest konieczne.

5. Rozszerzyć ubezpieczenie zdrowotne na inny kraj

Osoby pracujące w Norwegii, które centrum interesu życiowego mają w innym kraju, np. w Polsce, bo tam mieszka ich rodzina, tam mają nieruchomość lub tam spędzają większość roku, a w Norwegii jedynie pracują, mogą rozszerzyć swoje ubezpieczenie zdrowotne na inny kraj, np. właśnie Polskę. Jest to duże ułatwienie, bo można mieć pewność, że bez względu na to, czy będziesz wymagał opieki zdrowotnej podczas pobytu w Polsce, czy w Norwegii, będziesz mógł z niej bezproblemowo skorzystać. Nie interesuje Cię rozszerzenie ubezpieczenia zdrowotnego na Polskę? Równie dobrym rozwiązaniem będzie karta EKUZ, która uprawnia do bezpłatnej opieki zdrowotnej, w nagłych sytuacjach, na terenie całego EOG i w Szwajcarii.

6. Wnioskować o stały numer personalny

Wnioskowanie o stały numer personalny nie jest wymogiem, aczkolwiek osoba, która planuje przebywać w Norwegii na stałe, powinna go uzyskać. Poza tym numer personalny stały daje wiele dodatkowych możliwości – np. możesz wnioskować o kredyt w Norwegii lub utworzyć BankID do logowania do systemów urzędowych. Aby uzyskać stały numer personalny musisz przedstawić dokumentację, która potwierdzi, że Twój pobyt w Norwegii ma charakter stały. Pamiętaj, że do wniosku o stały numer personalny wymagana jest rejestracja pobytu.