Zasiłki na dzieci: poznaj zasady przyznania świadczeń

W ciągu ostatnich lat wielokrotnie zmieniane są kwoty przysługujących norweskich świadczeń na dzieci. Uaktualniane są również zasady ich przyznawania ze względu na wprowadzenie w ostatnich latach świadczeń w Polsce, które są traktowane tak samo jak norweskie zasiłki. Mowa tu oczywiście o wprowadzeniu świadczenia wychowawczego 500+ oraz nowego rządowego świadczenia 12 000+. Zapoznaj się z zasadami przyznawania dodatków na dzieci oraz tym, jaki kraj ma pierwszeństwo w jego wypłacie.

Rodzaje zasiłków na dzieci, o które możesz wnioskować w Norwegii

Norwegia daje możliwość wnioskowania o świadczenia na dzieci wyłącznie tym, którzy przynależą do norweskiego systemu ubezpieczeń społecznych, pracują lub pobierają opodatkowane świadczenie zastępujące dochód, czyli np. zasiłek dla bezrobotnych, zasiłek chorobowy, zasiłek AAP czy rodzicielski. Zatem, o jakie świadczenia możesz wnioskować?

• Jednorazowa zapomoga (becikowe) – w większości sytuacji może o nie wnioskować matka dziecka, która nie wypracowała w Norwegii prawa do pobierania zasiłku macierzyńskiego. Ubiegać się o nie można najwcześniej w 22 tygodniu ciąży i wynosi ono jednorazowo 90 300 NOK,
• Zasiłek macierzyński – matka, która osiągnęła dochód w wysokości minimum 53 199,50 NOK i przepracowała 6 z ostatnich 10 miesięcy pracy, może wnioskować o jego przyznanie już na 3 tygodnie przed porodem. W zależności od tego, jaką możliwość wybierze, świadczenie może pobierać w wysokości 80% lub 100% średniego, dotychczasowego dochodu,
• Zasiłek ojcowski – tu podobnie jak w przypadku zasiłku macierzyńskiego należy przepracować minimum 6 z ostatnich 10 miesięcy oraz osiągnąć dochód minimum 53 199,50 NOK. Jeżeli matka dziecka wypracowała prawo do macierzyńskiego w Norwegii, ojcu przysługuje zasiłek na okres 15 tygodni ze stawką 100% lub 19 tygodni ze stawką 80%. Dodatkowo ma również prawo do podzielenia się wraz z matką okresem wspólnym, który wynosi 16 tygodni ze stawką 100% lub 18 tygodni ze stawką 80% dotychczasowego, średniego wynagrodzenia. Jeżeli natomiast matka dziecka nie wypracowała prawa do zasiłku macierzyńskiego, ojciec ma prawo przejąć cały okres świadczenia, czyli 40 tygodni ze stawką 100% lub 50 tygodni ze stawką 80%. Pełen wymiar zasiłku będzie przysługiwał wówczas, gdy przejdzie na zasiłek już w 7 tygodniu życia dziecka, a matka wróci do dziennej nauki lub do pracy na minimum 75% etatu,
• Zasiłek rodzinny – świadczenie przysługujące od urodzenia się dziecka do 18 roku życia. Stawka świadczenia na dziecko poniżej 6 roku życia wynosi 1 676 NOK, natomiast pomiędzy 6. a 18 rokiem życia to 1 054 NOK.
• Zasiłek opiekuńczy – świadczenie przysługujące na dziecko pomiędzy 13. a 23 miesiącem życia. Stawka miesięczna zasiłku to 7 500 NOK. Warunkiem jego przyznania jest przynależność do systemu ubezpieczeń społecznych przez minimum 5 lat matki i ojca dziecka. Możesz połączyć lata pracy Norwegii z Polską. Dodatkowo, Twoje dziecko nie może uczęszczać do żłobka/przedszkola państwowego lub z dofinansowaniem państwowym.

Zasada pierwszeństwa wypłaty świadczeń

Nie wszystkie świadczenia, o które możesz ubiegać się w Norwegii, mają swój odpowiednik w Polsce. Na ten moment w dwóch przypadkach powinieneś sprawdzić, w którym kraju powinieneś go pobierać. Mamy tu na myśli sprawdzenie tego, jaki kraj powinien wypłacać Tobie zasiłek rodzinny oraz zasiłek opiekuńczy. Kilka lat temu zostało wprowadzone świadczenie 500+, które jest traktowane na równi jak norweski zasiłek rodzinny. Od stycznia 2022 w Polsce zostało wprowadzone świadczenie 12 000+, które najprawdopodobniej będzie traktowane na równi z norweskim zasiłkiem opiekuńczym. W związku z powyższym musisz pamiętać o poniższych zasadach:

• Pierwszeństwo wypłaty zasiłku leży po stronie Norwegii – jeżeli wraz z rodziną pracujesz i przebywasz w Norwegii,
• Pierwszeństwo wypłaty zasiłku leży po stronie Norwegii – jeżeli pracujesz w Norwegii lub pobierasz świadczenie zastępujące dochód, natomiast Twoje dziecko przebywa wraz z matką w Polsce. Matka nie może być aktywna zawodowo, pobierać opodatkowanego zasiłku oraz nie może opłacać składek w KRUS.
• Pierwszeństwo wypłaty świadczenia leży po stronie Polski – jeżeli pracujesz w Norwegii lub pobierasz świadczenie zastępujące dochód, natomiast Twoje dziecko przebywa w Polsce wraz z matką, która jest aktywna zawodowo, pobiera opodatkowany zasiłek lub opłaca składki w KRUS.

Kontrole urzędów dotyczące prawa do pobieranego świadczenia

Na przełomie roku 2021/2022 NAV rozpoczął przesyłanie pism kontrolnych do świadczeniobiorców w Norwegii. W każdej decyzji o przyznaniu zasiłku zawarta jest informacja o tym, że obowiązkiem świadczeniobiorcy jest przekazanie do urzędu informacji, które mogą mieć wpływ na prawo do pobierania zasiłku. W związku z tym, jeżeli tego nie zrobiłeś, a po kontroli urząd uznał, że nie miałeś do niego prawa, będziesz musiał zwrócić część otrzymanych środków. Aby tego uniknąć, jak najszybciej sprawdź, czy powinieneś skierować do NAV pismo z informacją o tym, że prosisz o wstrzymanie wypłaty zasiłku na dzieci z powodu utraty do tego prawa, ponieważ np. straciłeś pracę w Norwegii, lub matka Twojego dziecka wróciła do pracy. Ze względu na wprowadzone świadczenie 12 000+, jeżeli również o to chcesz wnioskować w Polsce, jak najszybciej powinieneś poinformować o tym fakcie NAV.

Dodatek dyferencyjny

Zarówno norweski zasiłek rodzinny na dziecko poniżej 6 roku życia oraz norweski zasiłek opiekuńczy są świadczeniami wyższymi niż zasiłki przysługujące w Polsce. W związku z tym, nawet gdy powinieneś je pobierać z Polski, możesz wnioskować w Norwegii o wypłatę z tego tytułu dodatku dyferencyjnego. Czym on jest? Jest to różnica w wysokości świadczeń pomiędzy tym, który pobierasz a tym, który mógłbyś pobierać, gdybyś miał do niego prawo.